Koci ślad w kulturze

Podobno mają dziewięć żyć, zawsze spadają na cztery łapy, chodzą swoimi drogami, a czarne przynoszą pecha. Nieważne, czy wierzymy w te popularne mity, jedno jest pewne - koty towarzyszą ludziom od dawna, stanowiąc niekiedy rolę przyjaciela i członka rodziny, a nawet inspirację w twórczości artysty. Z okazji Światowego Dnia Kota (17 lutego) publikujemy artykuł o dziełach, do których powstania przyczyniły się właśnie ukochane mruczki.

Koty w muzyce

Koty to doskonali muzycy, o czym wiadomo nie od dziś. W przeciwieństwie do ludzi, dysponują  dwiema parami strun głosowych: „prawdziwymi” i „fałszywymi”. To właśnie te drugie są odpowiedzialne za mruczenie charakterystyczne dla ssaków z rodziny kotowatych. Każdy, kto choć raz miał do czynienia z kotem, bez wątpienia przekonał się osobiście, jak szeroką skalą dźwięków i barw głosu są w stanie pochwalić się te niesamowite zwierzęta. Nie jest więc niczym dziwnym fakt, że na przestrzeni wieków mogły one wielokrotnie stawać się inspiracją dla utworów muzycznych, co potwierdzają poniższe przykłady.

„Delilah”- Queen

Piosenka zespołu Queen „Delilah” często kojarzona jest jako utwór o miłości. Rzeczywiście piosenka opowiada o silnym uczuciu… ale do kota. Wokalista zespołu był wielkim wielbicielem kotów i ową kompozycją chciał oddać hołd swojej pupilce o imieniu Delilah, a także pozostałym swoim kotom, które do ostatniej chwili wspierały go w chorobie.

„Cats the musical”- Andrew Lloyd Webber

Musical „Cats”, w reżyserii jednego z najbardziej rozpoznawalnych twórców musicalowych Andrewa Lloyda Webbera, został skomponowany w 1981 roku, a w roku 2019 wrócił w nowej odsłonie jako film. Sztuka oparta jest na zbiorze poezji o kotach „Old Possum’s Book of Practical Cats” Thomasa Stearnsa Eliota. Fabuła rozgrywa się wokół balu Jellicle Cats, gdzie wszyscy zgromadzeni oczekują przyjścia kociego protoplasty, wybierającego co roku  jednego kota, który uda się do Kociego Nieba, a następnie przejdzie reinkarnację. Musical „Koty” jest jednym z największych komercyjnych sukcesów w historii musicalu. Pochodzi z niego znany na całym świecie utwór „Memory”.

„Kitten on the Keys”- Zez Confrey

Kompozytor jazzowy Confrey w 1921 roku stworzył ten utwór dzięki obserwacji swojego pupila, który przechadzał się po klawiszach fortepianu. Muzyk postanowił zapamiętać to, co „zagrał” kot i stworzyć na ten temat wariację. 

„Duetto Buffo di due gatti”- Robert Lucas Pearsall/Gioachino Rossini

Inspiracją dla kompozytora w stworzeniu tego utworu były kłócące się koty. Tekst na dwa soprany składa się jedynie z „miau”. Owe słowo jest jednak za każdym razem zaintonowane w inny sposób. Kluczową rolę gra również wysokość i głośność dźwięków, czyli to, co w „języku kotów” nadaje znaczenie komunikatom. Mistrzowska symulacja kłótni mruczków gwarantuje słuchaczowi złudzenie, jakoby rzeczywiście był świadkiem kociego dialogu.

„The Cat’s Fugue” (fuga g-moll)- Domenico Scarlatti

Utwór został nazwany „Kocią Fugą” wiele lat po napisaniu go przez barokowego kompozytora, o którym było wiadomo, że ma kota o imieniu Pulcinella. Bardzo prawdopodobne jest więc, że fuga jest inspirowana kocim chodem po klawesynie, co jest słyszalne nawet dla mniej wprawnego ucha.

Koty w malarstwie

Koty to zwierzęta o posągowym pięknie, niezwykle majestatyczne i pełne wdzięku. Nic więc dziwnego, że często ich wizerunek jest jednym z elementów dzieł malarskich, a niektórzy artyści poświęcali im niemal każde swoje płótno, czego dowodem są poniższe przykłady twórców.

Louis Wain

Humanoidalne koty w pracach angielskiego rysownika Louisa Waina  bez wątpienia można zaliczyć do przykładu obecności kotów w sztuce plastycznej. Charakterystyczną cechą prac artysty są uczłowieczone wielkookie koty, wykonujące czynności charakterystyczne dla gatunku ludzkiego. Zabieg ten można nazwać antropomorfizmem oznaczającym nadanie ludzkich cech i motywacji zwierzętom, przedmiotom i zjawiskom. 

Carl Kahler

Austriacki malarz, tworzący na przełomie XIX i XX wieku, specjalizował się portretowaniem kocich wizerunków w pałacowych wnętrzach, co nadawało im majestatyczności. Charakterystyczną cechą twórczości Kahlera są mocno pozowane ujęcia, w jakich koty zostały uwiecznione. 

Henriëtte Ronner-Knip

Holenderska malarka urodzona w 1821 roku swoje najbardziej znane dzieła poświęciła właśnie kotom, zajmującym się typowymi dla nich psotami, często też w obecności instrumentów muzycznych.

Z okazji wyjątkowego święta, jakim jest Dzień Kota pamiętajmy, aby jak najczęściej otaczać opieką te wspaniałe zwierzęta, które często są niedoceniane i krzywdzone przez człowieka. Doceniajmy ich piękno i dobro tak, jak robili to wspomniani artyści.

Autor: Patrycja Pycek

Korekta: Wiktoria Krzesicka