Barbórka – górnicze święto adwentowe

Barbórka to górnicze święto obchodzone tradycyjnie 4 grudnia. W tym dniu w kościele katolickim wspomina się świętą Barbarę, patronkę górników i geologów. Ta żyjąca na przełomie III/IV wieku męczennica z Nikodemii stała się opiekunką górników ze względu na niebezpieczeństwo i duże ryzyko związane z wykonywaniem tego zawodu. 

Nie znamy dokładnie ani miejsca życia Barbary, ani daty jej śmierci. Późniejsza hagiografia przedstawiała ją jako córkę Dioskura z Heliopolis w Bitynii w Azji Mniejszej. Przyszła święta, po zetknięciu się z wyznawcami Chrystusa, przyjęła chrzest i złożyła śluby czystości. Kolidowało to z planami jej ojca, który chciał wydać Barbarę za mąż. Wobec oporu Dioskur zamknął córkę w wieży, a po jakimś czasie wydał na tortury. Te nie były skuteczne ze względu, na anioła, który leczył ranną i udzielał jej komunii.

W związku z tym w 305 r. n.e., Barbarę ścięto mieczem. Wykonawcą wyroku miał być ponoć sam jej ojciec, później rażony piorunem. Kult świętej rozprzestrzeniał się po całej Europie. W XI w. dotarł do Polski, a w XIII w. szczególnie rozprzestrzenił się na Śląsku. Górnicy chętnie oddawali się w opiekę męczennicy, wierząc, iż ta jest patronką dobrej śmierci.  

Icon 01005 Sv. vmch. Varvara Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=65606

Jak wygląda górnicze święto? 

Barbórka rozpoczyna się od porannej, uroczystej mszy świętej. Odbywa się ona w kościele lub wyznaczonym do tego miejscu w kopalni. Następnie w miasto wyrusza orkiestra, grając hymn górniczy oraz inne wesołe melodie. Wieczorem górnicy organizują się w tzw. karczmy piwne. Jest to doskonała okazja do spotkań i napicia się piwa. Przy dwóch długich stołach zasiadają górnicy, emerytowani pracownicy oraz władze kopalni. Śpiewa się piosenki, opowiada żarty oraz wręcza prezenty. Odbywa się ślubowanie nowo przyjętych adeptów i włączanie ich w szeregi braci górniczej. Barbórka jest ważnym świętem dla górników, okazją do pokazania przywiązania do tradycji i dawnych zwyczajów ziemi śląskiej. 

Autor: Jan Gagacki 

Korekta: Wiktoria Krzesicka